Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest państwową jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną, zajmującą się gromadzeniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne obywateli oraz dystrybucją świadczeń (np. emerytur, rent, zasiłków chorobowych lub macierzyńskich) w wysokości i na zasadach ustalonych w przepisach powszechnie obowiązujących.
Zakład wykonuje również zadania określone w innych ustawach lub zlecone przez inne instytucje.
Zakład jest pionierem w zakresie wprowadzania w Polsce usług typu e-goverment umożliwiających załatwianie spraw w formie elektronicznej - Platforma Usług Elektronicznych ZUS.