Instytut Badań Literackich PAN jest nowoczesną placówką badawczą, realizującą projekty celowe o charakterze humanistycznym, także z zakresu humanistyki cyfrowej. Prowadzi działalność edukacyjną na poziomie doktoranckim oraz podyplomowym.
IBL PAN powstał w 1948 roku. Początkowo był samodzielną placówką naukową, podległą Ministrowi Oświaty potem Ministrowi Szkół Wyższych i Nauki. W 1952 roku Instytut Badań Literackich został włączony w strukturę Polskiej Akademii Nauk, stając się pierwszą jednostką Wydziału I Nauk Społecznych PAN. IBL PAN, jako samodzielna jednostka naukowo-badawcza, działa na podstawie Statutu Instytutu Badań Literackich PAN zatwierdzonego przez Prezesa PAN, posiada osobowość prawną i jest wpisany do Rejestru Instytutów Naukowych Polskiej Akademii Nauk pod nr RIN-I-42/98.
Organami Instytutu są Rada Naukowa i Dyrektor. W skład Rady Naukowej wchodzi 57 osób. Funkcje Dyrektora naczelnego pełni prof. dr hab. Mikołaj Sokołowski. Instytut zatrudnia obecnie 136 osób. Swoje siedziby ma w Warszawie, Poznaniu, Toruniu i Wrocławiu.
Misja IBL PAN
Misją Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk jest prowadzenie najwyższej jakości badań nad literaturą i kulturą polską, w tym: historią i teorią literatury, edytorstwem naukowym, dokumentacją naukową, leksykografią i komparatystyką literacką. W szczególności, od początku swojego istnienia, Instytut podejmuje badania otwierające nowe obszary zainteresowań i nowe perspektywy metodologiczne. To dążenie do innowacyjności Instytut łączy z działaniami na rzecz zachowania dziedzictwa narodowego i jego upowszechniania poprzez wszystkie dostępne media.
Konkurencyjność
Zgodnie z kryterium podziału jednostek naukowych, zatwierdzonym 15 grudnia 2010 r. przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Prof. Barbarę Kudrycką, Instytut Badań Literackich PAN został przydzielony do grupy N1 – Nauki filologiczne i bibliologia.
W grupie tej, do której zaliczono 34 jednostki naukowe i akademickie, przede wszystkim wy-działy filologiczne i humanistyczne krajowych uniwersytetów, IBL PAN zajął podczas akredytacji jednostek naukowych przeprowadzonej przez MNiSW w 2010 roku drugie miejsce
z końcowym wskaźnikiem efektywności 61,00 i otrzymał kategorię I (A).
O konkurencyjności instytutu przesądza między innymi fakt, że prowadzone są w nim prace badawcze, których nie prowadzą jednostki uniwersyteckie. Instytut posiada największy w kraju dorobek i największy potencjał naukowy między innymi w takich dziedzinach jak dokumentalistyka czy leksykografia, a także wyjątkową w skali kraju infrastrukturę badawczą, do której zalicza się przede wszystkim Biblioteka. Instytut ma ponadto bardzo wysoki współczynnik sukcesu w pozyskiwaniu grantów (obecnie realizuje przeszło 80 grantów z Narodowego Centrum Nauki i Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki) .